با تحلیل رقبا و نظارت مداوم بر آنها می‌توانید الگوهای رفتاری آنها را پیش‌بینی کنید و با تغییر استراتژی رقابتی خود، یک قدم جلوتر از آنها باشید. به این فرآیند، تحلیل رقبا می‌گویند.
شما دوست دارید اطمینان خاطر داشته باشید که خریداران، همیشه محصول شما را انتخاب کنند و می‌خواهید مزیت رقابتی ارزشمندی نسبت به رقبای خود داشته باشید. این کار چندان دشوار نیست و در قدم اول می‌توانید از جستجوی ساده در گوگل شروع کنید تا رقبای خود را شناسایی کنید. در ادامه به شما کمک می کنیم تا یاد بگیرید چگونه رقبای خود را تجزیه و تحلیل کنید و رویکرد کلی آنان را شناسایی کنید تا مزیت رقابتی خود را توسعه دهید و آن را حفظ کنید.
تحقیق رقبا چیست؟
تحقیقاتی که درباره رقبای خود انجام می‌دهید، تحقیق رقابتی نامیده می‌شود. این نوع تحقیق برای موفقیت کسب و کار شما بسیار حیاتی است؛ چون به شما توانایی می‌دهد تا جدیدترین علاقه‌مندی مخاطبان خود را تشخیص دهید و کمپین‌های تبلیغاتی و استراتژی‌های خود را با آنها سازگار کنید، بدین ترتیب موفق خواهید شد تا یک قدم جلوتر از رقبای خود باشید.
چگونه تحلیل رقبا را انجام دهیم؟
1. رقبای خود را دسته‌بندی کنید:
شاید برای برخی داشتن رقیب موضوع دلچسبی نباشد، اما به هر حال در هر کسب و کاری، رقیب برای شما وجود دارد. چه در محل زندگی خودتان، چه در خارج از محل زندگی شما، کسب و کارهای مشابه وجود دارند و شما باید برای شناسنایی آنها اقدام کنید. در این صورت، شما قادر خواهید بود تا از نقاط قوت و ضعف رقیب خود اگاه شوید و از چشم‌انداز آنها، بیشتر باخبر شوید. شناسایی، درک و نظارت بر رقبا، موجب می‌شود که هرگز نگران وجود آنها نباشید. این فرآیند «جمع‌آوری اطلاعات رقابتی» نام دارد.
2- رقبای خود را پیدا کنید.
راه‌های زیادی برای پیدا کردن رقیب های تجاری وجود دارد اما گوگل و آمازون مهمترین سایت‌ها برای انجام تحقیق رقبا هستند. از جستجو کردن نام تجاری خود شروع کنید، سپس به دنبال سرچ ایده محصول خود بروید. از کلیدواژه‌های متنوع استفاده کنید تا چند کسب و کار مشابه پیدا کنید. پس از پیدا کردن رقبای خود، شبکه‌های اجتماعی فعال آنها را پیدا کنید. رتبه الکسای رقبای خود را حتما چک کنید. از طریق سایت‌های Keyword spy، Hoovers، Ahrefs اطلاعات تکمیلی مفیدی برای تحلیل رقبا جمع‌آوری خواهید کرد. در این مرحله هدف شما باید پیدا کردن رقبا و به دست آوردن دیدگاهی کلی از رقبا باشد.
در عین حالی که رقبای خود را پیدا می‌کنید، سعی کنید میان آنها تمایز ایجاد کنید. مثلا رقبای محلی را در یک دسته قرار دهید، رقبایی که مشتریان شما را ممکن است جلب کنند، در دسته دیگر قرار دهید و رقبایی را که به طور مستقیم با کسب و کار شما رقابت نمی‌کنند، در دسته دیگر قرار دهید. اگر برای دسته‌بندی رقبای تجاری خود ایده‌ای ندارید، مهم است تحلیل رقبا و دسته‌بندی آنها را انجام دهید:
دسته بندی رقبا برای تجزیه و تحلیل :
رقبای دسته اول: رقبایی که به طور مستقیم با شما رقابت میکنند و مشتریان مشترکی با شما دارند. ممکن است محصولات مشابهی هم داشته باشند.
رقبای دسته دوم: این‌ها شرکت‌هایی هستند که نسخه پیشرفته‌تر یا ابتدایی‌تر محصول شما را ارائه میکنند و مشتریان متفاوتی با شما دارند. مثلا ممکن است ساعت‌های برند Timexرا بفروشید و رقبای ثانویه شما، فروشنده ساعت‌های Rolex باشد.
رقبای دسته سوم: این نوع رقبا به طور منحصربه‌فرد، رقیب شما هستند و زمانی که به دنبال گسترش محصول خود هستید، با آنها برخورد می‌کنید. مثلا شما فروشنده جواهرات هستید و رقبای دسته سوم شما، سنگ‌های قیمتی را به فروش می‌رسانند.
این‌ها اطلاعاتی است که در روند تدوین استراتژی بازاریابی، به آنها نیاز مبرم پیدا می‌کنید. فراموش نکنید که نام شرکت رقیب، جایگاه تجاری، هدف آنها، محصول و خدمات، نقاط ضعف و نقاط قوت کسب و کار آنها را یادداشت کنید.
برای آنالیز رقبا از کجا شروع کنیم؟
صاحب هر کسب و کاری که باشید، هرچقدر که در کارتان موفق باشید و به اصطلاح بازار را در دست داشته باشید، ناچارید رقبای خود را رصد کنید. مشتری همیشه حق انتخاب دارد و مهمترین کاری که رقبا انجام می دهند، جلب کردن توجه مشتریان به محصول تازه واردی است که نقایص محصولات موجود در بازار را رفع کرده است. برای آن که از ظهور رقبا یا محصولات جدیدی که با محصول شما قصد رقابت دارند، غافلگیر نشوید، کارهای زیر را انجام دهید:
1. تهیه فهرست از رقبا : برای شروع آنالیز رقبا، ابتدا فهرستی از تمام شرکت هایی که به نظرتان رقبای تجاری شما هستند، تهیه کنید. اگر تعداد شرکت ها از آنچه در ابتدا تصور می کردید بیشتر بود، نترسید. همه رقبای شما به یک اندازه قوی نیستند و هر کدام نقاط ضعف خود را دارند.
2. دسته بندی رقبا : پیش از شروع به آنالیز رقبا، ببینید رقبای شما چه سهمی از بازار را با شما شریک هستند؟ رقبا به طور کلی به سه دسته تقسیم می شوند: ۱. رقبای مستقیم کسب و کار که مشتری های شما را هدف خود قرار می دهند؛ ۲. رقبایی که مشتریان متفاوتی دارند و محصولاتی با امکانات کمتر یا بیشتر از محصول شما را به کاربران ارائه می دهند؛ ۳. رقبایی که مشتری های مشترکی با شما دارند؛ اما محصول آنها با محصول شما متفاوت است.
3. برای آنالیز رقبا، آنها را بر اساس میزان کوچکی و بزرگی کسب و کارشان دسته بندی کنید. این کار به شما کمک می کند اولویت های رقابتی خود را راحت تر پیدا کنید و با برنامه ریزی، در هر بازه زمانی، با گروه مشخصی از رقبا رقابت کنید. به خاطر داشته باشید که آنالیز رقبا یک استراتژی است و شما نمی توانید این کار را بدون داشتن نظم انجام دهید.
4. تهیه فهرست از خدمات رقبا : فهرستی کامل از تمام خدمات و محصولاتی که شرکت های دیگر ارائه می کنند، تهیه کنید. ممکن است آنها به سراغ شریک های تجاری جدیدی رفته باشند و در حال توسعه محصول خود باشند و شما تا پیش از این متوجه نشده باشید. بنابراین این کار را جدی بگیرید. اگر در آنالیز رقبا تنها به دنبال شرکت هایی باشید که کپی برابر اصل محصول شما را ارائه می کنند، دامنه بررسی خود را محدود نکرده اید، بلکه بخش ارزشمندی از اطلاعات را از دست دادهاید.
5. پیدا کردن مزیت رقابتی : ممکن است فرآیند پیدا کردن رقبا خسته کننده و وقتگیر باشد، اما نتیجه درخشانی دارد و آن این است که می آموزید رقبایتان در چه حوزه هایی و با استفاده از چه استراتژی هایی در حال جلو زدن از شما هستند یا مزیت رقابتی خود را در برابر رقبا بشناسید. بدین ترتیب قادر خواهید بود تا برنامه بازاریابی خود را قوی کرده و توسعه دهید. با پیدا کردن مزیت رقابتی کسب و کار خود می توانید برای ارائه خدمات جدید که هنوز رقبا در آن پیشرفت نکرده اند، برنامه ریزی کنید.
6. آگاهی از بازارهای جدید : گاهی در فرآیند بررسی رقبا، بازارهای جدیدی را کشف می کنید که می تواند به شما کمک کند تا بدون داشتن رقیب، آنها را از آن خود کنید. برخی رقبا از ورود به حوزه های جدید خودداری می کنند، آن حوزه ها را پیدا کنید و بر روی آن ها سرمایه گذاری کنید.
7. ارزیابی محصول : بعد از جمع آموری اطلاعات آنالیز رقبا باید به سراغ ارزیابی محصول خود بروید. فهرستی از مواردی تهیه کنید که ویژگی های مثبت محصول شما و رقبایتان را نشان می دهد. در این مرحله نه تنها به ارزیابی موشکافانه خود، بلکه به ارزیابی مشتریان خود نیز نیاز دارید. با این کار متوجه علت ارزش و اهمیت محصول خود می شوید.
8. مقایسه قیمت محصولات خود با محصولات رقبایتان : اگر محصول شما بدون داشتن برتری نسبت به محصولات رقبایتان قیمت بیشتری دارد، بهتر است در قیمت گذاری محصول خود تجدیدنظر کنید. مشتری تنها به دنبال کیفیت بهتر و قیمت مناسب است.
9. عضویت در شبکه های اجتماعی رقبا : بسیاری از بازاریابان برای آن که در رقابت با دیگر شرکت ها موفق باشند، از رقبای خود خدمات می گیرند و ارتباط خود را با رقیب حفظ می کنند. آنالیز رقبا از طریق عضویت در شبکه های اجتماعی رقیب یکی از بهترین راه هاست تا از ایونت های مختلف، طرح های تخفیفی و نحوه تبلیغات و شیوه تعامل با مشتری رقیب خود باخبر شوید. همچنین می توانید از شیوه تولید محتوای آنها، میزان موثر بودن تبلیغاتشان را دریابید.
10. عضویت در خبرنامه های رقبا : یکی از عرصه هایی که بسیاری از شرکت ها روی آن سرمایه گذاری می کنند، ایمیل مارکتینگ یا بازاریابی ایمیلی است. عضویت در خبرنامه رقبا به شما کمک می کند اطلاعات مفیدی از آنها کسب کنید؛ مانند آنکه چه مناسبت هایی را برای ارسال پیام انتخاب می کنند، چه مقدار از پیام هایشان به صورت اتوماتیک برای مخابان ارسال می شود، با چه محتوایی سعی در فروش محصول خود دارند و آیا در صورت پاسخ مثبت دادن به ایمیل های ارسالی آنها، وارد قیف فروشی می شوید یا خیر؟ این کار به شما کمک می کند تا استراتژی های بازاریابی خود را معتدل تر کنید.
11. بررسی سئو رقبا : معمولا متخصصان بازاریابی از طریق بررسی سئو سایت، وضعیت رقبای خود را رصد می کنند. رایج ترین راه برای آنالیز رقبا، استفاده از ابزارهایی مانند MOZ یا Ahrefs است که نشان می دهد کسب و کارهای رقیب، چه خدماتی را بیشتر تبلیغ می کنند، روی چه کلمات کلیدی ای سرمایه گذاری می کنند و در حال بک لینک گرفتن از چه سایت هایی هستند.
12. بررسی روش های تبلیغاتی رقبا : رقبا نیز مانند شما سعی دارند مشتریان کسب و کار خود را بیشتر کنند و از روش های مختلف تبلیغات مانند کمپین های کلیکی، کمپین های اینفلوئنسری و... استفاده می کنند. بهتر است در سایت هایی که رقبای شما تبلیغات می کنند، شانس خود را امتحان نکنید و به سراغ عرصه های جدیدتری بروید. شاید بتوانید با شرکت هایی که در حوزه های نزدیک به شما فعالیت می کنند، همکاری مطلوبی داشته باشید و طریق آنها مشتریان خود را افزایش دهید.
13. بررسی UI/UX سایت رقبا : یکی از مهمترین ویترین های فروش هر کسب و کاری، سایت است. خود را جای مشتری بگذارید و وارد سایت رقیب خود شوید. بدین ترتیب می توانید رابط کاربری و تجربه کاربری آنها را ارزیابی کنید. رسپانسیو بودن سایت، بالا بودن سرعت دامنه و... مواردی است که باید در آنالیز رقبا مورد توجه شما قرار گیرد.
14. در پایان، به دو سوال مهم پاسخ دهید: «محصول شما در برابر محصول نزدیک ترین رقیب شما چه مزیتی دارد؟» و «محصول شما چه ویژگی منحصر به فردی دارد؟»
برای یک بازاریابی موثر و موفق، نیاز به تحلیل رقبا و تحقیق در مورد رفتار مشتریان داریم. برای بررسی و تحلیل رفتار رقبا باید به نکاتی مانند استراتژی و انگیزه آن ها، ویژگی ها و توانایی ها و سیگنال بازار توجه نمود. جمع آوری اطلاعات دقیق و منظم، مقایسه، پردازش و طبقه بندی اطلاعات بدست آمده باعث بهبود برنامه بازاریابی شما می شود. تحلیل رقبا در طراحی سایت در دو زمینه کاربرد وسیع دارد. اول سئو. دوم بازاریابی. در هر دو مرحله تحلیل رقبا برای پیشی گرفتن از رقبا ضروری است.
به مثال شرکت مایکروسافت بازگردیم. قطعا شرکت مایکروسافت در آنالیز رقبا متوجه این موضوع بوده که رقبای اصلی او اپل و IBM هستند که هردو سیستم عامل ارائه می کنند و برای بازاریابی محصولات خود تلاش زیادی میکنند؛ اما این دو سیستم عامل نقایصی دارند که مایکروسافت با آن ها مواجه نیست. مثلا نرم افزار سیستم عامل مکینتاش اپل تنها بر روی ابزارهای خاصی نصب می شود، بنابراین اپل عملا بخشی از بازار را از دست می دهد و سیستم عامل IBM نیز همین مشکل را دارد. بنابراین مایکروسافت مزیت رقابتی ویژه ای نسبت به اپل و IBM داشت. چنین تحلیل هایی می تواند به شما کمک کند تا نحوه صحیح تعامل با رقبای خود را پیدا کنید.
تحلیل رقبا در سئو به چه صورت است؟
برخی شرکت های سئو مرحله تحلیل رقبا را انجام نمی دهند و مستقیما به سراغ مرحله تحلیل کلمات کلیدی می روند.
مرحله تحلیل رقبا در سئو اهمیت زیادی دارد و می تواند مانند یک میانبر برای فعالیت های سئو بکار رود. تحلیل اصولی رقیب برای پیشی گرفتن از او در سئو باید تمام مراحل زیر را طی کند.
1- یافتن کلمات کلیدی رقبا
2- تحلیل کلمات و تعیین کلماتی که کمتر مورد رقابت هستند و میزان جستجوی بالایی دارند.
3- یافتن سایت های لینک دهنده و تعیین نوع لینک
وقتی از بررسی نوع لینک در سئو صحبت می شود به هیچ عنوان منظور لینکهای Nofollow نیست. بلکه باید لینک های دریافتی با ارزش رقیب را بررسی کرد. در این بررسی تعیین می شود که رقیب چه تعداد لیک را با خود کلمه کلیدی دریافت کرده و چه تعداد لینک با کلمه ای مشابه کلمه کلیدی به سایت رقیب داده اند. تعداد لینک با کلمات کلیدی عمومی مانند اینجا کلیک کنید چقدر است و تعداد عکسی که به سایت رقیب اشاره دارد چه تعداد می باشد. این اعداد را در سایت خود کپی کنید. درصد بالایی از موفقیت رقیب مال شما خواهد بود. سایر عوامل سئو را نیز باید برای برتری در سئو رعایت کرد.
تحلیل رقبا در بازاریابی به چه صورت است؟
در بازاریابی تحلیل رقبا به معنی شناسایی مشتریان رقیب و نحوه بازاریابی رقیب برای جذب مشتریان می باشد. عوامل موفقیت در بازاریابی مانند فرمول های ریاضی می مانند و همواره یک جواب یکسان از آن ها استخراج می شود. اگر دیجی کالا موفق است شیوه بازاریابی آن را می توان برای هر سایتی استفاده کرد و به موفقیت رسید. برخی این اصل بازاریابی را به معنی کپی کردن کسب و کار رقیب ترجمه کرده اند. مثلا اگر اسنپ موفق شده است تپسی را ایجاد می کنند تا موفق شوند. کپی کردن کسب و کارهای موفق در اکثر مواقع با شکست همراه است. این ایده های بازاریابی است که می توان کپی کرد و نه خود کسب و کار. کسب کار ها برای موفقیت نیاز به مزیت افزوده نسبت به رقبا دارند و یک کسب وکار کپی شده محکوم به شکست است.
مزایای آنالیز رقبا
• شناخت کامل رقبای بالفعل و رقبای بالقوه
• شناخت نقاط ضعف و قوت رقبا
• شناخت استراتژی تبلیغات رقبا
• شناخت سهم رقبا از بازار
• شناخت نیازهای پاسخ داده نشده مشتریان
• یافتن بازارهای جدید
• تدوین استراتژی بازاریابی جامع برای تبلیغ محصول خود
• گسترش محصول
• شناختن مزیت رقابتی خود نسبت به رقبا
• پیش بینی تهدیدات بالقوه از جانب رقبا
4 ابزار کاربردی آنالیز رقبا
اگر هنوز استراتژی درستی برای آنالیز رقبا تدوین نکرده اید، به شما پیشنهاد می کنیم از این ابزارها استفاده کنید:
1. ابزار SEMrush
این ابزار به شما کمک می کند بک لینک های رقبای خود را ببینید. همچنین این سایت به شما کمک می کند متوجه شوید چند درصد از لینک های رقبای شما نوفالو یا فالو هستند، چه تعداد از آنها از آیپی های معتبر گرفته شده اند و قدرت دامنه آن ها چگونه است. در واقع این ابزار کامل ترین اطلاعات را به شما ارائه می کند. همچنین از نرخ پرش و ماندگاری کاربران سایت نیز می توانید مطلع شوید.
2. ابزار MOZ
این ابزار یک پلاگین Google Chrome است که می توانید بر روی مرورگر خود اضافه کنید تا از هر صفحه ای که مایل بودید، آنالیز دقیقی به شما بدهد. MOZ از بهترین ابزار آنالیز رقبا است که اعتبار دامنه (DA)، اعتبار صفحه (PA)، کلمات کلیدی هر صفحه، متا تگ ها، هدینگ ها و سایر اطلاعات مفید را در اختیار شما قرار می دهد.
3. ابزار ایرانی جت سئو
بخش "تحلیل رقبا" ابزار جت سئو به شما این امکان را می دهد که رقبایتان را به صورت کامل مورد آنالیز و بررسی قرار دهید و به راحتی آن ها را مدیریت نمایید. این بخش شامل گزینه های زیر است:
- تحلیل دامنه رقبا
- دیده بان رقبا
- شکاف کلمه کلیدی